Աշոտ Բլեյանի օրագրից

Մանկավարժական սկզբունքներ

Պարտիզպան-սեբաստացի, հավաքարար-սեբաստացի, պահապան-սեբաստացի, հայրենագետ-սեբաստացի, ստեղծագործ ու մոբիլ անհատականությամբ՝ ահա իմ մանկավարժական կրեդոն:

Հեգելի «Դաստիարակության նպատակը մարդուն ինքնուրույն էակ դարձնելն է, այսինքն՝ ազատ կամքով էակ» միտքը՝ մանակավարժական կրեդո…

Նախ՝ կրկնեմ կրեդոն` դաստիարակության նպատակը մարդուն ինքնուրույն էակ դարձնելն է, այսինքն՝ ազատ կամքով էակ: Մի՞թե սա իմն է միայն կամ մանկավարժական աշխատողների մի խմբինը. եկեք ուղիղ խոսենք: Մի՞թե սա սեբաստացիների, որտեղ էլ որ կաք, ավելի վաղ հրապարակած «Թող գա սովորելու նա՝ ով…» կանչի հոմանիշը չէ, մի՞թե սա կրթահամալիրի զարգացման ծրագրով ամրագրված, կրթահամալիրի յոթ հրաշալիքների, յոթ հոմանիշների, յոթ որակների նույն իմաստը չէ: Կուզեմ հռետորական լինի իմ հարցադրումը: Ինձ համար երեքն էլ նույնն են` որպես Բան, որպես մեր քաղաքական Ճիգ ու Ջանք:

Նրանց ուժով սովորեցնել հնարավոր չէ

Մանկավարժը ներկայացրել  է բելառուսներին, թե ինչու երեխաները չեն սիրում դպրոցը

Ակադեմիկոս, դաստիարակության և կրթության մանկավարժական-անհատական մոտեցման հիմնադիր,  ութսունամյա  Շալվա Ալեքսանդրովիչ Ամոնաշվիլին շարունակում է ակտիվորեն  տարածել  մանկավարժական-նորարարական գաղափարներ ոչ միայն հարազատ Վրաստանում, այլև նրա սահմաններից դուրս։ Բելառուսում տեղի ունեցած դասախոսությանը հեղինակավոր մանկավարժին լսելու էին եկել և՛ գործընկերներ, և՛ ծնողներ։ Նրանք, ում անհանգստացնում են ժամանակակից երեխաների դաստիարակության հարցերը,  նրանք, ովքեր գիտակցում են, որ ժամանակակից սերնդին հնարավոր չէ հին մեթոդներով դաստիարակելը, ովքեր զգում են ավանդական  համակարգի ձախողումը։

Ինչպես սովորեցնենք այնտեղ, որտեղ ուսումը չեն գնահատում: Սիմոն Սոլովեյչիկ

Ուզում ես ապրել` սովորել կարողացիր:
Ուսուցիչները բողոքում են` շուրջը բազմաթիվ օրինակներ կան, որոնք հաստատում են, որ
առանց ուսման էլ կարելի է լավ ապրել: Ուրեմն ինչպե՞ս սովորեցնենք: Ինչպե՞ս սովորեցնենք
երեխաներին այնպիսի ժամանակ, երբ երեխաները չեն հասկանում` ինչու պետք է սովորեն, երբ
անուսումը կարող է տասն անգամ շատ գումար վաստակել ուսյալից:
Հիշեցի Սուխոմլինսկուն. «Մարդը պետք է սովորի նրա համար, որ մարդ է»… Սովորել ոչ ինչ-որ բանի, պարզապես նրա համար, որ դու մարդ ես. մեծագույն առավելություն է` մատչելի ոչ բոլորին: Լև Տոլստոյը կարող էր իրեն թույլ տալ թողնել համալսարանը և ձևականորեն մնալ ոչ ուսյալ. նա հպարտանում էր, որ և՛ ինքը, և՛ իր նախնիներն ունեցել են ոչ «հանուն ինչ¬որ բանի» սովորելու հնարավորություն: Բայց կարո՞ղ են, արդյոք, բոլոր երեխաներն ուսանել «ոչ մի բանի համար»:

Ռոդարիական հնարքներ

Շարադրանք ըստ Ջանի Ռոդարիի ,,Ստեղծագործական երևակայության քերականություն,, ձեռնարկի

Ստեղծագործելը՝ որպես բանավոր խոսքի զարգացման միջոց: Բոլոր նրանց, ովքեր երեխաների ստեղծագործական էությանը հավատում են, նաև նրանց, ովքեր գիտեն, թե բառն ինչ փրկարար դեր կարող է ունենալ:

Երևակայությունն ինքը միտքն է

Հնարավո՜ր է դաստիարակության այնպիսի մի համակարգ, որն ստեղծագործական սաղմեր է ներարկում և զարգացնում: Ստեղծագործելը կուտակված փորձի սովորական շրջանակները մշտապես ջարդելն է: Ստեղծագործական մտածողությունն ակտիվ, պրպտող մտածողությունն է, որը խնդիրներ է տեսնում այնտեղ, որտեղ ուրիշները, կարծելով, թե ամեն ինչ իր միանշանակ պատասխանն ունի, չեն նկատում:

Շտապե՛ք երեխաներ, թռչել ենք սովորելու: Շ. Ամոնաշվիլի

1. Կարդալ՛ հատվածները:
2. Ի՞նչը կարևորեցիր հատվածներում: Հիմնավորիր:
3. Գրի՛ր խոհեր կարդացածիդ շուրջ:

Հատվածներ (Հավատ և սեր)

— Պապի՛կ, էդ ի՞նչ ես փսփսում,- հարցրեց տղան՝ նկատելով, որ պապը քնելուց
առաջ ինքն իրեն ինչ-որ բան է շշնջում:
— Միտքը Սրտիս եմ տալիս, փոքրի՛կ,- պատասխանեց նա:
Տղան զարմացավ.
— Ի՞նչ է դա նշանակում:
Իմաստուն պապն ասաց նրան.
— Չեմ ուզում վիճել ինձ զայրացրած հարևանի հետ, չգիտեմ՝ ինչպես վարվել:
Ահա և միտքը կդնեմ Սրտի մեջ և կքնեմ, իսկ առավոտյան Սիրտը կհուշի ինչ անել:
— Բա որտեղի՞ց Սիրտը գիտի, պապի՛կ:

Ջոն Հոլթ։ Մանկական հաջողությունների երաշխիքը

1․ Ընթերցել հոդվածը։
2․ Գրել՝ ինչ մանկավարժական մոտեցումներ կային, որոնք ձեզ հետաքրքեցին։
3․ Ի»նչ համանման դիտարկումներ կարող եք ներկայացնել ձեր մանկավարժական փորձից։

Ընթերցանություն

Երբ Լիզան երեքուկես տարեկան էր, իրենց ընտանիքի ամենակրտսերն էր, ընտանիք, որտեղ բոլորը պաշտում էին ընթերցանությունն ու գրքերը: Գրքերը տանը ամենուր էին՝ սեղանների վրա, աթոռներին, մահճակալներին ու հատակին: Ընդ որում երեխաներից և ոչ մեկին չէին հրահրում ընթերցանության, ինչպես նաև Լիզային: Այնպես որ, ես ուղղակի ցնցված էի, երբ մի անգամ ոչ ավելի, ոչ պակաս, ցուցադրաբար հայտարարեց. «Ես կարողանում եմ կարդալ»: Իմաստ չուներ նրան մերժել, այնպես որ պատասխանեցի. «Իսկ ես չեմ էլ ասում, որ չես կարողանում»: Նա գիտեր, որ կարդալ չգիտի և գիտեր նաև, որ դա ինձ հայտնի է: Հասկանալի է, որ նրա համար շատ նվաստացուցիչ է չկարողանալ անել այն, ինչ կարողանում էին իր շուրջը եղած բոլորը: Ինչո՞ւ սաստկացնել նրա այդ զգացմունքը: